Stwardnienie rozsiane (SM) jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną ośrodkowego układu nerwowego, która powoduje między innymi stopniowe uszkadzanie osłonki mielinowej nerwów. Diagnoza stwardnienia rozsianego nie należy do najłatwiejszych, ponieważ objawy są często niespecyficzne i mogą przypominać inne schorzenia neurologiczne. Wczesne wykrycie i odpowiednia diagnostyka stwardnienia rozsianego mają dlatego kluczowe znaczenie dla spowolnienia postępu choroby.
Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego
Wczesne objawy stwardnienia rozsianego mogą być subtelne i całkiem łatwe do zignorowania, a także mogą pokrywać się z innymi dolegliwościami, dlatego prawidłowa i czujna diagnoza, polegająca na stałej obserwacji i konsultacji neurologicznej, jest konieczna. Do wczesnych symptomów należą takie objawy jak drętwienie kończyn, zaburzenia widzenia (np. zamglony obraz, ból przy ruchu oka), osłabienie siły mięśniowej, zawroty głowy czy mrowienie. Wspomniana stała obserwacja wywodzi się przede wszystkim z częstych, samoistnych ustąpień objawów, co sprawia, że wiele osób nie zgłasza się od razu do lekarza.
Objawy stwardnienia rozsianego u kobiet i mężczyzn
Chociaż podstawowe symptomy stwardnienia rozsianego są podobne u wszystkich pacjentów, pewne różnice mogą pojawiać się w zależności od płci. Objawy stwardnienia rozsianego u kobiet często obejmują takie rzeczy jak zaburzenia widzenia, nietrzymanie moczu, przewlekłe zmęczenie oraz problemy z koordynacją. Ze względu na hormony objawy te mogą nasilać się np. w trakcie menstruacji lub ciąży.
Z kolei objawy stwardnienia rozsianego u mężczyzn bywają mniej zauważalne na początku, ale w dłuższej perspektywie częściej prowadzą do szybszej progresji choroby. U panów typowe są osłabienie siły mięśniowej, problemy z poruszaniem się oraz drętwienia kończyn. Niezależnie od płci, objawy mogą występować w rzutach i ustępować częściowo lub całkowicie, co utrudnia ich jednoznaczną interpretację.
Badanie na stwardnienie rozsiane – rezonans magnetyczny mózgu
Zatem naturalnie powstaje pytanie – jak zdiagnozować stwardnienie rozsiane? Diagnostyka SM opiera się przede wszystkim na połączeniu badań obrazowych, laboratoryjnych, jak i neurologicznych. Kluczowym badaniem jest rezonans magnetyczny (MRI) mózgu i rdzenia kręgowego, który wykazuje charakterystyczne zmiany demielinizacyjne – to znaczy proces chorobowy, w którym osłonka mielinowa nerwów, wspomniana wcześniej, ulega zniszczeniu lub uszkodzeniu. Uzupełniająco wykonuje się nakłucie lędźwiowe w celu analizy płynu mózgowo-rdzeniowego, szukając tzw. prążków oligoklonalnych. Dodatkowo lekarz może zlecić badania potencjałów wywołanych oraz przeprowadzić szczegółowe badanie neurologiczne. Dopiero późniejsze zestawienie wyników pozwala potwierdzić diagnozę stwardnienia rozsianego i wykluczyć inne schorzenia, które mogą się akurat pokrywać.